Wpływ Wojny na Ukrainie na Bezpieczeństwo Energetyczne Polski
Współczesna gospodarka i życie społeczne w Polsce są wyjątkowo uzależnione od dostępu do energii elektrycznej. Obecnie trwa czwarta rewolucja przemysłowa, która koncentruje się na digitalizacji, integracji systemów i automatyzacji produkcji. Wszystkie te procesy opierają się na energii elektrycznej, która staje się kluczowym elementem funkcjonowania nie tylko gospodarki, ale także życia społecznego. To, co Samuel P. Huntington nazwał “lifestylowym imperium” Unii Europejskiej, sprawia, że coraz więcej Europejczyków spędza czas na rozrywce, do której potrzebna jest energia elektryczna. W 2020 roku platforma streamingowa Netflix miała w Polsce 5,68 miliona użytkowników, a liczba graczy przekroczyła 20 milionów. Energia elektryczna jest nieodzowna w dziedzinach gospodarki, komunikacji, a także w naszym codziennym życiu, od ogrzewania po przyjemności rozrywki. Dlatego też bezpieczeństwo energetyczne jest niezwykle ważne. Możemy je zdefiniować jako zdolność do zapewnienia dostępności odpowiednich ilości surowców energetycznych po akceptowalnych cenach. To nie tylko kwestia ekonomii, ale także bezpieczeństwa narodowego, ponieważ niezawodny dostęp do energii po cenach akceptowalnych dla społeczeństwa jest niezbędny dla każdej nowoczesnej gospodarki. Bezpieczeństwo energetyczne ma zarówno perspektywę długoterminową, związaną z dostępnością surowców energetycznych i infrastrukturą, jak i perspektywę krótkoterminową, związaną z reagowaniem na nagłe zmiany w podaży i popycie na energię. W wymiarze zewnętrznym musimy brać pod uwagę dostęp do surowców energetycznych, bezpieczeństwo infrastruktury międzynarodowej, ryzyko wyczerpywania się zasobów i zmiany w polityce klimatycznej. W wymiarze wewnętrznym musimy uwzględnić zdolność do produkcji energii, krajową infrastrukturę do transportu energii, stabilność cen, niezawodność źródeł energii i regulację rynku energetycznego.
Struktura Polskiej Energetyki
W Polsce dominującymi źródłami energii są węgiel kamienny (47,88%) i węgiel brunatny (27,37%). Gaz ziemny stanowi 4,6% produkcji energii elektrycznej, a pozostałe źródła to odnawialne źródła energii, takie jak elektrownie wiatrowe (9,31%), elektrownie wodne (1,25%) oraz inne odnawialne źródła, w tym biogazownie i fotowoltaika (9,59%). Warto zaznaczyć, że węgiel odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu bezpieczeństwa energetycznego Polski. Kraj ten wydobywa rocznie około 55 milionów ton węgla kamiennego, a tylko część nadaje się do spalania w gospodarstwach domowych. Aż 37% gospodarstw domowych w Polsce jest ogrzewanych za pomocą węgla kamiennego, a niedobór tego surowca wynosi około 5 milionów ton. W odpowiedzi na tę sytuację rząd zlecił zakup brakującego węgla na światowych rynkach. Jeśli chodzi o gaz ziemny, Polska jest w dużej mierze samowystarczalna dzięki krajowemu wydobyciu i terminalowi LNG w Świnoujściu. Jednak obecna eskalacja konfliktu rosyjsko-ukraińskiego stawia pod znakiem zapytania stabilność dostaw energii z Rosji.
Potencjalne Skutki Konfliktu Rosyjsko-Ukraińskiego
Embargo na rosyjski węgiel i gaz ziemny może wpłynąć na wzrost kosztów zarówno dla gospodarstw domowych, jak i przemysłu. Jednak może to także przyspieszyć transformację energetyczną Polski. Badania sugerują, że udział gospodarstw domowych korzystających z paliw stałych spadnie, a odnawialne źródła energii staną się bardziej powszechne. W dłuższej perspektywie czasowej energia jądrowa może zastąpić węgiel, a transformacja energetyczna może przynieść obniżenie rachunków za energię elektryczną. Konflikt na Ukrainie staje się katalizatorem zmian, które są nieuchronne w procesie dostosowania się Polski do nowej rzeczywistości energetycznej i geopolitycznej.